Páxinas

CPI Manuel Padín Truiteiro

Departamento de Lingua Galega e Literatura

Portafolio Dixital

Os materiais das aulas na rede

Recursos

Sobre lingua, literatura e outras temáticas de interese
 

Unha lectura, moitas vidas

mércores, 14 de outubro de 2015



Comezamos o curso cunha primeira escolla de lecturas para 2º da ESO que agardamos que responden aos diferentes gustos e intereses de todos e todas vós.

Hai suspense e misterio, humor de ultratumba, a descuberta da vida e do mundo que nos rodea, a actual (por desgraza) realidade da guerra e da inmigración e a descuberta dun pasado doloroso que ás veces se oculta e se descoñece, o da Guerra Civil española.
  • Agustín Fernández Paz, Aire negro, Xerais, col. Fóra de Xogo. Sinopse
  • Jackeline Kelly, A evolución de Calpurnia Tate, Kalandraka, col. Faktoría K de Libros. Sinopse
  • Manuel Lourenzo, Irmán do vento, Xerais, col. Fóra do Xogo. Sinopse
  • Aurora Rúa, Debuxos do muro, Galaxia, col. Costa Oeste. Sinopse
  • Ledicia Costas, Escarlatina, a cociñeira defunta, Xerais: col. Merlín. Sinopse

Guión para o traballo da lectura (3º ESO)

martes, 13 de outubro de 2015



Hai algúns días acordamos a primeira listaxe de lecturas para este primeiro trimestre e algúns e algunhas de vós xa estades avanzados nas novelas escollidas. Moi ben! Imos aló entón co guión dese traballo, que por primeira inclúe un apartado creativo, que vai ser diferente para cada lectura e para lector/a, e que debemos acordar sobre a marcha.

GUIÓN DE TRABALLO COMÚN 
0. Ficha bibliográfica
- Datos básicos: título, nome e apelidos do autor, colección, editorial, lugar e data de edición.
- Xénero literario: narrativa (novela ou libro de relatos), poesía, teatro.
- Subxénero literario (p, ex. novela negra, de aventuras, ciencia-ficción, histórica, terror...
1. Argumento: non pode superar unha páxina de extensión. Débese ser sintético e sintetizar a obra sen entrar en detalles superficiais.
2. Tema(s): sinalarase o tema principal diferenciándoo, ademais, dos temas secundarios.
3. Estrutura: indicarase de que partes de compón, se é lineal ou cronolóxica, circular, fragmentaria, etc.
4. Tempo e espazo: hai que describir os espazos da obra e determinar a época na que ten lugar a acción.
5. Narrador/es e punto de vista.
6. Personaxes: diferenciar entre principais e secundarios. Descrición dos protagonistas (aspecto físico, personalidade...).
7. Valoración persoal: hai que emitir unha opinión argumentada sobre a lectura sinalando aquilo que máis/menos gustou, os seus puntos fortes/fracos, os personaxes máis atractivos e suxerentes, o que aprendeches coa súa lectura, etc. Débese facer unha especie de recomendación para outros/as lectores/as na que indiques a que tipo de lector pode gustarlle (segundo os temas e valores que trata, en relación a outras obras lidas ou películas vistas, etc.).
E unha última parte.... CREATIVA, individual ou grupal, sobre a lectura: crear un cómic, un booktrailer, un mapa interactivo, unha representación ou performance, unha presentación sobre algún aspecto concreto, un clube de lectura, etc.

Unha man de lecturas para abrir o curso

domingo, 4 de outubro de 2015

Tras a posta en común que fixemos na aula a semana pasada a respecto das lecturas deste trimestre, esta é a primeira selección de títulos. Os criterios seguidos para a súa escolla foron a diversidade temática e estilística, a súa actualidade e as posibilidades que ofrecen para seren traballadas tamén creativamente. Son apenas cinco, unha man, non máis, para permitir o diálogo entre os lectores e lectoras. 

Unha novela negra: A praia dos afogados (Galaxia, 2009), de Domingo Villar

Despois do éxito de Ollos de auga, Domingo Villar preséntanos esta apaixonante novela de intriga que mergulla o lector no mundo da Galicia mariñeira, desde os areais das Rías Baixas á paisaxe urbana e as tabernas da cidade de Vigo.

A novela parte dun descubrimento estarrecedor. Unha mañá, o cadáver dun mariñeiro é arrastrado pola marea ata unha praia da vila de Panxón, na ría de Vigo. Se non fose porque ten as mans atadas cunha brida de plástico, Xusto Castelo había ser outro mariñeiro que encontrou a súa tumba entre as ondas mentres pescaba....

E ata aquí podemos ler! Novela multipremiada e traducida a diferentes idiomas, a obra está a piques de ser estreada na grande pantalla, este é o tráiler da película.




Unha historia de misterio, de lendas, de suspense: As sete mortes (Galaxia, 2009), de Carlos Vila Sexto

"Varona inclinouse sobre o cadáver e apartou a saba. Laura quedou paralizada. Soubo de inmediato que aquel caso non ía facer máis que complicarlle a vida...". Un relato fascinante que combina crime, esoterismo e misterio. Para quedar atrapados ata a última páxina... polo inevitable. 

Os protagonistas da historia, un misterioso home de pasado incerto e unha incrible facilidade para sobrevivir e unha restauradora afectada por un trauma persoal, emprenden unha viaxe que dende Ourense lévaos por toda Galicia pasando por Lugo, O Courel, Fisterra e Santa tegra ata a Torre de Hércules. Unha viaxe desesperada que é ao mesmo tempo unha fuxida para salvar a súa vida e unha procura da súa propia identidade seguindo as pistas atopadas nun antigo pergamiño no que a lenda dos descendentes de Breogán transfórmase en realidade (Clube de Lectura do IES Poeta Añón).

De amores e viaxes, unha novela iniciática: Ámote Leo A. I. Destino Xalundes (Xerais, 2013), de Rosa Aneiros

Catro amigos e unha gran viaxe. Este era o plan de Leo ao rematar os estudos universitarios. En cambio, todo se esborralla uns meses antes de partir, cando os seus colegas se botan atrás e Leo debe afrontar unha decisión transcendental: desistir ela tamén ou marchar soa. A encrucillada é difícil e as dúbidas afógana, pero a ansia por coñecer mundo pode máis que todos os medos. Por fin, unha mañá de xaneiro fai oídos xordos ás advertencias familiares e toma un avión con destino ao sur. Estará fóra exactamente seis meses, nin día máis nin día menos. Aquí comeza un periplo cheo de aventuras e de personaxes fascinantes no que os seus pés a levarán moito máis lonxe do que nunca imaxinara. 

Moito ollo, engancha! Os lectores e lectoras do curso pasado devoraron a segunda e a terceira parte na procura de novas cidades, novas culturas e do autor da misteriosa mensaxe que Leo atopa en todos os lugares que visita.


Unha intensa adolescencia en O corazón de Xúpiter (Xerais, 2012), de Ledicia Costas

Non foi doado para Isla mudar de cidade e empezar de cero nun novo instituto. Devecía por dar un paseo polo espazo, avistando planetas a través do telescopio, mergullada no ventre do universo. Casiopea, o nome da tartaruga máxica de Momo, era o nick que empregaba nos foros sobre astronomía nos que participaba adoito. Alí coñeceu a Xúpiter, alguén que semellaba saber moito de estrelas. As longas conversas até ben entrada a madrugada prenderan unha luz, entre os dous existía unha maxia que traspasaba as fronteiras do ciberespazo. Isla sentiu a necesidade de sabelo todo sobre Xúpiter: onde vivía, a que instituto ía, o seu nome real…

Se queredes coñecer máis polo miúdo as motivacións e o proceso da escrita desta novela, non tedes máis que escoitar esta conversa que Ledicia Costas mantivo co alumnado do IES do Porto do Son.




Cando as paredes falan, en Reo (Galaxia, 2014), de Xesús Fraga

Reo é o rei dos graffiteiros da cidade: o que máis bombardea coa súa sinatura, o máis comprometido coa súa arte; o mellor. O graffiti é o que lle permite dar saída a todas as inquedanzas que lle bolen na cabeza. Ata que un día un misterioso rival o reta nos muros da cidade. Unha confrontación da que emerxerá transformado, aínda que non como Reo espera. Velaquí un dos argumentos da novela gañadora do Premio Raíña Lupa de Literatura Xuvenil 2013 e na que, ademáis de envolvernos nunha trama trepidante arredor de Reo, o hip hop, as bandas dos barrios e ás veces a tristeira vida cotiá de quen ten horizontes máis grandes, deita unha interesante reflexión sobre a vida dos mozos e mozas dos nosos días, sobre as súas angueiras e esperanzas. Reo está escrita nunha linguaxe directa que nos atrapa dende o primeiro instante, como un graffiti colorido e ben feito. Directo. Engaiolante. Definitivo.


Ademais do booktráiler, o autor acompañou o proceso creativo desta novela a través deste blogue.

Materiais de dialectoloxía galega

sábado, 25 de abril de 2015

Esta é unha selección dos materiais vistos na aula para traballar a dialectoloxía da lingua galega. Xunto coas dúas presentacións da profesora Noemí Pazó, incluímos o mapa interactivo elaborado con thinglink polo profesor Luciano Fernández, onde podedes escoitar diferentes manifestacións orais dos distintos bloques lingüísticos do galego.



“Explorando a Margarida”, de Ainhoa Soto Boullosa

Coa finalidade de mostrar textos que poidan servir de modelo nas aulas, buscamos relatos e poemas escritos polo alumnado para concursos semellantes ao Verbas para Comunicar. E foi toda unha sorpresa atopar este texto de Ainhoa Soto Boullosa cando remataba Primaria no colexio de Pontesampaio. Non nos estraña que fose premiado no concurso Ciencia que conta da Universidade de Vigo na súa edición de 2011, pois amosa unha madurez, unha orixinalidade e unha calidade que ben merecían ese recoñecemento. 

Así que xa sabedes, apréndese a escribir lendo, tamén historias coma esta:  

Explorando a Margarida
Un día, o ano pasado, estaba eu xogando co meu irmán Anxo no xardín. De súpeto a miña nai chamou a Anxo para que entrase a axudarlle a facer a merenda. Entón quedeime soa e escoitei voces. Pensei que viñan do parque, pero non. Fun ver se era a miña nai, pero tampouco. Mirei detrás da casa a ver se era algún amigo pero nada. Nun momento vireime e escoitei atentamente. Aquelas voces viñan dunha margarida!

Escoitei moi sorprendida e díxome:

– Oe ti!, axúdame, por favor!

Entón, do susto case me caio para atrás. A margarida volveume a dicir:

– Pero non te asustes muller, que non é para tanto!

E eu díxenlle:

– Como que non?, se me deches un susto de morte. As plantas non falan!

– Nunca lles falamos aos humanos, pero é que teño un problema moi grande e non sei que facer.

– Que che pasa?

– Pois que levo uns días atopándome moi mal. Xa pedín axuda ao doutor Caracol e á doutora Formiga, pero nada, non saben que facer. Por iso che falo a ti. Poderías axudarme mirando dentro de min cun microscopio a ver se ves algo?

Entón, eu contestei moi convencida:

– Encantaríame! O outro día, no meu cumpre regaláronme un microscopio moi potente, pero o problema é como te levo ata dentro da casa.

Entón ocorréuseme que podería arrincala de raíz e metela nunha maceta. Sen pensalo dúas veces, iso fixen. Cando xa a tiña na maceta corrín ao trasteiro e arrinqueille a Margarida, que así se chamaba a planta, unha pelciña do talo, tinguina de vermello e púxena na pletina. Entón vin polo ocular como unha especie de ladrillitos cun punto no medio de cada un, e tamén vin uns vermes pequeniños. Margarida díxome:

– Eses díxome a miña nai que se chaman cloroplastos e que dentro teñen un líquido para que as plantas sexamos verdes. Chámase clorofila.

Era moi raro, pero á vez moi chulo. Os dese cachiño estaban mortos e entón puxen a planta enteira na pletina xa que o microscopio era tan grande que cabía ben. Mirei e preguntei:

– Hai alguén aí?

E dixéronme:

– Si, ola, son Pepe e estes son a miña muller María, meu fillo Mario e a miña filla Natalia.

Eu, contesteille:

– Ah, ola! Eu son Ainhoa e a flor onde vivides chámase Margarida.

Entón, Pepe explicounos a min e a Margarida tiñan millóns e millóns de células e que en cada unha delas tiña cloroplastos coma eles, citoplasma, membrana celular, parede celular, núcleo e, dentro del, o ADN.

De súpeto, chegou unha bacteria enorme. Pepe díxome que xa o día anterior oíra falar dela e que matara a moitos cloroplastos. Esa era a explicación dos males de Margarida!

Margarita estaba moi asustada porque tiña medo de que se morrían mais cloroplastos podería morrer ela.

Diante do obxectivo do microscopio a bacteria empezou a reproducirse máis e máis e cada bacteria nova mataba outro cloroplasto.

Margarita empezou a chorar moito e moi forte. De tantos cloroplastos que morreran estábase poñendo moi pálida e eu non sabía que facer.

Entón fun á floristería, conteille aos donos o que lle pasaba a Margarida e déronme un bote onde puña CLOROFASTO. Pregunteille ao vendedor:

– Que é isto?

E contestoume:

– Un líquido feito de clorofila, con el seguro que a planta se pon ben nuns poucos minutos.

Corrín outra vez para a casa, reguei a Margarida co líquido e mirei de novo polo microscopio. Ao principio non sucedía nada. Os cloroplastos seguían moi débiles e as bacterias os estragaban. Margarita estaba morrendo!

Eu, moi asustada, volvín regar a planta. Estiven mirando uns minutos máis e, ao cabo dun intre, dende a raíz comezaron a chegar os reforzos da clorofila. Os cloroplastos comezaron a loitar con mais forza. Pouco a pouco foron gañando a batalla ata que, ao final, conseguiron derrotar as malvadas bacterias.

Despois diso Margarida empezou a poñerse ben. Aínda estaba moi asustada, pero xa comezaba a recuperarse.

Cando apaguei o microscopio xa eran as dúas da mañá. Fun durmir moi silenciosamente para non espertar aos meus pais.

Á mañá seguinte volvin plantar a margarida no xardín para que puidese vivir feliz alí e xogar cos seus amigos/as de sempre.

No colexio conteille aos meus compañeiros de clase toda a aventura que pasei e pareceulle ALUCINANTE.

Agora, cada vez que saio da casa saúdo a Margarida, régoa e coidoa coma se fose a miña irmá pequena.

Esgótase o prazo do certame Verbas para Comunicar 2015

xoves, 23 de abril de 2015

Xa vai quedando menos, apenas unha semana, para o peche da recepción de traballos da VII edición do concurso Verbas para Comunicar, que organiza a Concellaría de Xuventude do Concello de Soutomaior e no que colabora activamente o Equipo de Normalización Lingüística, o Departamento de Lingua Galega e o profesorado do ámbito sociolingüístico de 3º e 4º da ESO. Lembramos un resumo das bases do certame, que podedes consultar integramente nos taboleiros do colexio e as aulas, así como na páxina do Concello:
  1. A temática será libre tendo en conta que o obxectivo xeral é transmitir unha idea, unha opinión, un sentimento... que desexemos compartir con outras persoas. 
  2. Estará redactado en galego e valorarase a corrección lingüística, así como a presentación adecuada e a orixinalidade do traballo. 
  3. O texto non poderá superar as 12 liñas e presentarase en papel ou cartolina que non supere o tamaño A4. O formato é, polo tanto, tamén libre: prosa, poesía, unha mensaxe, unha carta, un artigo de opinión, etc. 
  4. Haberá dúas categorías: categoría A (de 12 a 14 anos) e categoría B (de 15 a 18 anos).
Non deixedes de consultar todas as dúbidas cos vosos profesores e profesoras e, xa sabedes, este ano hai uns premios mellores ca nunca. Son estes en cada unha das categorías: 
  • 1º Premio: Tablet 
  • 2º Premio: Tablet
  • 3º Premio: Libro electrónico
  • 4º Premio: Cámara fotográfica
  • 5º Premio: Marco dixital
  • 6º Premio: Impresora
E non o esquezades: o prazo remata o 30 de abril!

Marchando unha de concursos!

mércores, 11 de febreiro de 2015

Este mes de febreiro vén cargado de concursos literarios aos que podedes presentar os vosos traballos. Publicamos tres certames que tocan tres modalidades diferentes: poesía, relato e mensaxes breves de amor. Resumimos as bases, que podedes consultar completas nas ligazóns correspondentes.

VIII Certame de Poesía "Concello de Mugardos"

Establécense tres categorías nas que o xurado designará un/unha gañador/a por categoría: 
  • Ata 12 anos
  • De 13 a 17 anos
  • Iguais ou maiores de 18 anos
Cada concursante poderá presentar unha única poesía, que se axustará ás seguintes normas:
  • Tema: libre.
  • Lingua: galega.
  • Forma e extensión: DIN A4 por unha cara (extensión máxima), mecanografada a dobre espazo, corpo de letra 14 e encabezada polo título 
  • Premios: bono para a compra de libros por valor de 40€. 
  • As poesías terán que ser orixinais, inéditas e non premiadas en calquera outro tipo de concurso
  • Prazo: ata o 16 de febreiro 
Toda a información en: http://ir.gl/335aa


Lingua de namorar, concurso en liña de mensaxes de amor

Cada participante poderá enviar un máximo de dúas mensaxes escritas en lingua galega, en prosa ou en verso, ao concurso Lingua de namorar (extensión máxima de 350 caracteres para cada mensaxe).

Establécense dúas categorías e os seguintes premios:
  • Categoría A (de 14 a 19 anos):
- Primeiro premio. Cámara somerxible Fujifilm FinePix XP70 + actividade de aventura para dúas persoas.
- Segundo premio. Tablet para lectura Kindle, con pantalla táctil de 6’’
- Terceiro premio. Videocámara deporte dixital impermeable

  • Categoría B (de 20 a 35 anos):
- Primeiro premio. Tablet 4.0, 10,1’’ de 32 XG + actividade de aventura para dúas persoas
- Segundo premio. Disco duro Toshiba Canvio Basics 2.5’’ (USB 3.0, 1 TB)
- Tarxeta regalo Spotify Premium de 6 meses

Prazo: ata o domingo 22 de febreiro.

Máis información en http://www.xunta.es/linguagalega/lingua_de_namorar. Estas foron as mensaxes gañadoras da Categoría A na edición do ano pasado.

III Certame de Relato Curto FAMPA / Kalandraka

Establécense catro categorías:
  • Primaria
  • Secundaria 
  • Bacharelato
  • Adultos/as
Cada concursante poderá presentar un traballo, orixinal e inédito, que deberá cumprir as seguintes normas:
  • Tema: libre.
  • Lingua: galega.
  • Formato: poderanse enviar en formatos doc., docx. ou .odt, letra Times New Roman, tamaño de letra 12 e interliñado de 1'5.
  •  e extensión:deberá ter unha extensión mínima de 200 palabras e unha máxina de 300.
  • Premios para Primaria e ESO: un vale de 200€, un lote de libros de Kalandraka, un xogo e unha lámina autenticada polo ilustrador Marc Taeger. Ademais, todas as persoas gañadoras e finalistas (ata un máximo de 100) recibirán un libro cos seus relatos e mais outro dun autor ou autora profesionais.
  • Prazo: ata o 28 de febreiro
Toda a información en: http://ir.gl/2b3c75 

A organización do concurso dános unha serie de consellos para escribir un relato curto: http://www.nontedurmas.org/concursos-e-certames/article/iii-certame-de-relato-curto#forum707

I Concurso de Microrrelatos Salón do Libro de Pontevedra
  • Destinatarios/as: alumnado de Ensino Secundario
  • Lingua: galega.
  • Formato: a organización do Salón do Libro colgará na súa conta de Twitter, @SalondoLibro, o inicio dunha historia que o alumnado participante deberá completar con, como máximo, tres chíos, baixo o hastag #daCienciaFiccion. No caso de que se publique máis dun chío, deben indicar a súa orde da seguinte forma: 1/3, 2/3 y 3/3.
  • Prazo: do 9 de febreiro ao 2 de marzo. A resiolución farase pública o 5 de marzo.
Máis información en: http://ir.gl/65b3ce

Máis títulos para as vosas lecturas

Engadimos novas propostas lectoras á listaxe coa que abrimos o curso. E facémolo con clásicos, con novidades, con traducións, novela xuvenil, histórica, fantástica... máis banda deseñada... Agardamos que vos aproveiten!

Fonte da imaxe: Gastronosfera

CURRÍCULO 1936-1975
XERAL
  • Alonso, Xulia, Futuro imperfecto, Galaxia. Sinopse 
  • Cabana, Darío Xohán, Galván en Saor, Xerais. Sinopse
  • Claudel, Philippe, A neta do señor Linh, Rinoceronte Editora. Sinopse
  • Feijóo, Pedro, Os fillos do mar, Xerais. Sinopse
  • Xesús Fraga, Reo, Galaxia. Sinopse
  • Haddon, Mark, O curioso incidente do can á medianoite, Rinoceronte Editora. Sinopse
  • Jackeline Kelly, A evolución de Calpurnia Tate, Faktoria K. Sinopse
  • Maceiras, Andrea, Nubes de evolución, Xerais. Sinopse
  • Redondo, Dolores, O gardián invisible, Xerais. Sinopse
POESÍA
  • *Negro, Carlos, Penúltimas tendencias, Xerais. Sinopse
Tamén incluímos dúas lecturas que están xa a facer Zacarías, a novela gráfica Gorazde, de Joe Sacco (Rinoceronte Editora); e Ángel, a novela Romasanta. Memorias incertas do home lobo, de Alfredo Conde (Sotelo Blanco Edicións).

O galego esfúmase a cada pouco un pouco máis

Agora que andamos ás voltas coa publicidade e que en breve imos ter que argallar a nosa propia campaña, que vos parece esta chamada contra os prexuízos lingüísticos ideada por Andrea de la Iglesia, alumna de 1 de Bacharelato do IES Xelmírez I de Compostela? Con ela quere expresar "que o galego se esfuma a cada pouco un pouco máis". Aagradecémoslle á profesora Lorena Rei que nola dese a coñecer.




Análise dun anuncio audiovisual (actualización)

sábado, 7 de febreiro de 2015

É a quenda agora da nosa primeira aproximación aos anuncios audiovisuais, que achegan elementos como a música e outros paraverbais (volume, pausas, entoación...) que requerirán a nosa atención ao aplicarmos o esquema que estamos empregando para a análise da linguaxe publicitaria.

1. Apréndeo (TVG). Coa rapeira viguesa AidVersión estendida do vídeo.



2. Cámbiache o conto (R Telecomunicacións).



3. Galicia, si é única (Consellería de Cultura e Turismo da Xunta de Galiza). Voz de Luís Tosar.



4. Armadiña Rock 2010. SD Combarro & Concello de Poio. Tamén podedes analizar os outros dous vídeos desta campaña en Bon Scott en Combarro e Mariscadora Rock.



5. Orgullos@s do noso, orgullos@s do galego (Coordinadora Galega de ENDL). Con Martiño Rivas, María Castro, Susana Seivane, Belén Regueira, Antón Reixa e Luís Tosar. A campaña completouse co vídeo En galego, proba e verás, Premio Mestre Mateo 2011.



6. Vivamos como galegos! (Gadis)


7. O noso apelido. Gas Natural Fenosa 2014. Completa a campaña esta páxina web na que, en principio e sen moito criterio lingüístico, podemos buscar a orixe e significado dos nosos apelidos. A campaña espertou críticas, por exemplo esta, tamén estoutra e unha máis por aquí. Lembrade que un dos criterios que vimos á hora de analizar os valores sociais asociados á publicidade son o da verosimulitude e o risco de que unha campaña poida asociarse con valores negativos.